Jednak nie wszyscy użytkownicy publicznych środków transportu dbają o uiszczenie opłat za przejazd. Jakie konsekwencje może przynieść jazda „na gapę”?
Bilet niepotrzebny…
Wbrew pozorom jazda publicznymi środkami transportu bez ważnego biletu nie jest sytuacją sporadyczną. Jak wskazują dane KRD suma zadłużeń Polaków z tego tytułu sięgnęła w 2023 r. pułap niemal 500 mln zł! Co więcej, 50 proc. podróżnych przyznaje, że nie kupuje biletu, ponieważ kontrole w tym zakresie są nad wyraz rzadkie, a tym samym ryzyko otrzymania mandatu z tego tytułu niewielkie*.
Jednak – jak widać po powyższych danych – mandat za brak biletu jest całkiem realny. I chociaż jego kwota nie przekracza z reguły 300 zł, a w wielu przypadkach opiewa na kilkadziesiąt złotych, to ignorowanie jego zapłaty może być początkiem poważnych problemów.
Nieopłacony mandat – poważny problem?
Dlaczego Polacy nie opłacają mandatów za brak ważnego biletu na przejazd komunikacja publiczną? Z jednej strony wynika to z niskich kar za jazdę na gapę. Wiele osób wychodzi z założenia, że nieopłacenie mandatu na ok. 100 zł nie będzie miało większego wpływu na ich przyszłość.
Część też łudzi się, że niska kwota nie będzie zachęcała przewoźnika do egzekucji należności. Często też o mandatach – z resztą tak jak też o biletach – zapominamy z roztargnienia. Jednak taki zapomniany mandat za brak biletu może dać o sobie boleśnie znać za jakiś czas.
Wpis na listę dłużników za brak biletu
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że nieopłacony mandat za brak ważnego biletu może być podstawą do zgłoszenia nierzetelnego podróżnego do jednego z rejestrów dłużników. Wystarczy, że kwota mandatu przekroczy 200 zł, upłynęło 30 dni od wyznaczonego terminu płatności, a ukarany nie reaguje na wezwania przewoźnika do zapłaty.
W takim przypadku wierzyciel może zgłosić dłużnika chociażby do KRD, co będzie równoznaczne z odcięciem mu możliwości korzystania z innych produktów finansowych, jak np. pożyczki gotówkowe, zakupy na raty, usługi abonamentowe.
Przedawnienie mandatu za brak biletu – prawda czy mit?
Część osób ukaranych za jazdę bez ważnego biletu liczy na przedawnienie mandatu z tego tytułu. I chociaż prawo rzeczywiście przewiduje możliwość przedawnienia mandatu po upływie 12 miesięcy, to aby do tego doszło, konieczne jest niepodejmowanie przez wierzyciela żadnych działań w celu egzekucji należności. A takie sytuacje są niezwykle rzadkie, ponieważ przewoźnicy aktywnie walczą z nierzetelnymi pasażerami.
Poza tym spłata zaległego mandatu może być egzekwowana z należnego dłużnikowi zwrotowi nadpłaty podatku dochodowego. Jednak wówczas potrąceniu ulegają również karne odsetki za zwłokę w spłacie. Jak zatem widać przedawnienie mandatu za brak ważnego biletu na przejazd komunikacją publiczną jest niezwykle rzadkie. Zamiast na nie liczyć lepiej jest od razu opłacić nałożoną przez przewoźnika karę.
Więzienie za jazdę na gapę
Bardziej oporni pasażerowie, którzy nagminnie korzystają z komunikacji publicznej bez ważnego biletu, muszą liczyć się z poważniejszymi konsekwencjami z tego tytułu. W skrajnych przypadkach, kiedy w ciągu roku pasażer – mimo nałożonych wcześniej mandatów – minimum trzy razy korzystał ze środków komunikacji publicznej bez ważnego biletu podlega nie tylko karze grzywny, ale również aresztu a nawet ograniczenia wolności.
Oczywiście to są wyjątkowe sytuacje, ale warto o nich pamiętać, próbując systematycznie korzystać z przejazdów pociągiem czy miejskim autobusem bezpłatnie.
Bez wątpienia zjawiska jazdy bez ważnego biletu nie powinno ignorować również społeczeństwo. Jak wskazują dane KRD, problem zadłużeń z tego tytułu jest poważny. Tym bardziej, że bez ważnego biletu coraz częściej jeżdżą również osoby niepełnoletnie. Aż 3 tys. osób do 18 roku życia otrzymało mandat z tego tytułu.
* KRD, Gapowicze w komunikacji miejskiej 2023. O zachowaniach użytkowników komunikacji miejskiej, osób podróżujących na gapę oraz tych, którzy choć raz otrzymali mandat za jazdę bez biletu. – https://krd.pl/getattachment/227cb3d4-aad5-418b-89f6-e8611b61f910?stamp=638279706272230000
