Do 2028 roku ponad 17 milionów gospodarstw domowych zostanie wyposażonych w inteligentne liczniki energii elektrycznej, co oznacza koniec ery tradycyjnych odczytów i początek nowej epoki w zarządzaniu energią. Ta ambitna inicjatywa, będąca owocem ustawy z 2021 roku, ma nie tylko unowocześnić infrastrukturę, ale przede wszystkim umożliwić Polakom znaczące oszczędności i zwiększyć efektywność energetyczną kraju.
Inteligentne oko w każdym domu. Szansa czy zagrożenie?
Nowe liczniki, określane jako inteligentne lub liczniki zdalnego odczytu (LZO), to zaawansowane urządzenia, które automatycznie przesyłają dane o zużyciu energii do dostawców. Oznacza to, że tradycyjne wizyty inkasentów przejdą do historii, a odbiorcy zyskają możliwość bieżącego monitorowania swojego zużycia energii. Według ekspertów, ta zmiana może przyczynić się do oszczędności sięgających nawet 10% obecnie wykorzystywanej energii.
Proces wymiany liczników został rozłożony na kilka etapów. Do 2025 roku nowe liczniki ma otrzymać 25% odbiorców, do 2027 roku – 65%, a do końca 2028 roku – aż 80%. Całkowite zakończenie procesu planowane jest na 2031 rok. To oznacza, że w ciągu najbliższych lat miliony Polaków będą musiały przyzwyczaić się do nowej rzeczywistości energetycznej.
Choć standardowa wymiana licznika jest bezpłatna, koszty całego przedsięwzięcia są oszałamiające – szacuje się je na około 9 miliardów złotych. Te gigantyczne wydatki pokrywają spółki energetyczne, co rodzi pytania o to, czy w przyszłości nie odbije się to na rachunkach konsumentów. Dla niecierpliwych istnieje możliwość przyspieszonej wymiany na życzenie, ale wiąże się to z opłatą 300-400 złotych.
Sama procedura wymiany trwa od 15 do 40 minut i przeprowadzają ją uprawnieni monterzy. Proces obejmuje krótkotrwałe wyłączenie zasilania, instalację nowego licznika i jego zaplombowanie. W większości przypadków, szczególnie w nowszych budynkach, liczniki znajdują się poza mieszkaniami, co ułatwia wymianę, ale rodzi pytania o bezpieczeństwo i prywatność danych.
Miliardy oszczędności czy inwigilacja? Prawda o e-licznikach
Inteligentne liczniki to nie tylko wygoda, ale przede wszystkim potężne narzędzie do generowania oszczędności. Według szacunków Ministerstwa Klimatu, w perspektywie długoterminowej odbiorcy mogą zaoszczędzić nawet 11,3 miliarda złotych w ciągu 15 lat. To kwota, która może zawrócić w głowie, ale czy rzeczywiście każdy odczuje te oszczędności?
E-liczniki umożliwiają dokładne monitorowanie zużycia energii w czasie rzeczywistym, co może prowadzić do bardziej świadomego korzystania z prądu. Otwierają również drogę do bardziej elastycznych taryf, dostosowanych do indywidualnych wzorców zużycia energii. To oznacza, że konsumenci mogą optymalizować swoje koszty, korzystając z energii w tańszych godzinach.
Jednak ta rewolucja niesie ze sobą również pewne obawy. Głównym źródłem niepokoju są kwestie prywatności i bezpieczeństwa danych. Gromadzenie szczegółowych informacji o zużyciu energii rodzi pytania o to, kto ma do nich dostęp i jak mogą być wykorzystane. Czy nasze codzienne nawyki energetyczne nie staną się przedmiotem analizy i potencjalnego wykorzystania przez firmy czy nawet rząd?
Istnieje również ryzyko cyberataków na system. W erze, gdy hakerzy potrafią włamać się do najbardziej strzeżonych systemów, bezpieczeństwo milionów inteligentnych liczników staje się kluczową kwestią. Co się stanie, jeśli ktoś uzyska nieautoryzowany dostęp do naszych danych lub, co gorsza, zdolność do manipulowania naszym zużyciem energii?
Dla niektórych użytkowników, szczególnie starszych, obsługa zaawansowanych e-liczników może okazać się skomplikowana. Istnieje też ryzyko awarii elektroniki, które w przypadku prostszych liczników mechanicznych było mniejsze. Co więcej, dokładniejsze pomiary mogą w niektórych przypadkach prowadzić do zwiększenia rachunków za energię, co może być niemałym szokiem dla wielu gospodarstw domowych.
Warto również wspomnieć o możliwości zdalnego odcięcia prądu przez dostawcę, co dla niektórych konsumentów może być niepokojące. Mimo tych obaw, firmy energetyczne już rozpoczęły proces wymiany. Liderem jest Energa, która wymieniła ponad 2 miliony liczników na 3,3 miliona klientów. PGE Dystrybucja i Stoen Operator również poczynili znaczące postępy.
