Nietypowa majówka 2025: do roku więzienia za błędy związane z symbolami narodowymi. Każdy Polak powinien znać przepisy dotyczące flagi państwowej przed długim weekendem, by uniknąć poważnych konsekwencji prawnych. MSWiA wydało specjalny przewodnik wyjaśniający wszystkie zasady.
1 maja. Co to za święto? Co można, a czego nie wolno podczas majówki?
Nieznajomość przepisów może prowadzić do bardzo nieprzyjemnych konsekwencji – od grzywny, przez areszt, aż po pozbawienie wolności do roku. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przypomina o tych zasadach w specjalnym komunikacie.
Majówka to wyjątkowy czas dla Polaków. Począwszy od Święta Pracy 1 maja, przez Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej 2 maja, aż po Święto Konstytucji 3 Maja – tworzymy ciąg dni o szczególnym znaczeniu dla naszej tożsamości narodowej. To również okres, w którym masowo wywieszamy biało-czerwone flagi i eksponujemy barwy narodowe.
Jednak czy na pewno robimy to zgodnie z prawem? Wielu Polaków nie zdaje sobie sprawy, że nieprawidłowe obchodzenie się z symbolami narodowymi może skutkować poważnymi sankcjami karnymi. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nieprzestrzeganie zasad dotyczących symboli narodowych może skutkować karą grzywny, aresztu lub nawet pozbawienia wolności do roku.
Dzień 2 maja, choć znajduje się pomiędzy dwoma dniami ustawowo wolnymi od pracy, sam nie jest dniem wolnym. Warto jednak odnotować, że większość urzędów w Polsce będzie w tym dniu nieczynna, ponieważ premier wydał zarządzenie dla pracowników administracyjnych, ustanawiając 2 maja (podobnie jak 10 listopada) dniem wolnym od pracy. Dla wielu firm ten dzień również będzie wolny w zamian za święto 3 maja, które w tym roku przypada w sobotę.
Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej to stosunkowo młode święto – zostało ustanowione przez Sejm RP dopiero w 2004 roku. Jego celem jest uczczenie polskiej tożsamości narodowej oraz propagowanie wiedzy o symbolach państwowych. Jest to również okazja do refleksji nad historią Polski i znaczeniem biało-czerwonych barw w najważniejszych wydarzeniach historycznych naszego kraju.
Na terenie Polski oprócz święta państwowego, 2 maja jest również obchodzony jako święto kościelne Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, celebrowane od 1920 roku. Nie jest to jednak święto nakazane, więc wierni sami decydują o uczestnictwie we mszy.
Jak prawidłowo obchodzić się z symbolami narodowymi?
MSWiA od lat edukuje społeczeństwo w zakresie prawidłowego postępowania z symbolami narodowymi. W tym celu stworzono specjalny miniprzewodnik „Biało-Czerwona”, który szczegółowo wyjaśnia zasady eksponowania flagi państwowej i barw narodowych.
Przede wszystkim należy wiedzieć, że flaga Polski różni się od barw narodowych. Flaga państwowa to biało-czerwony płat o ściśle określonych proporcjach 5:8, z białym pasem u góry i czerwonym u dołu. Barwy narodowe natomiast nie mają określonych proporcji – mogą być dowolnej długości i szerokości, pod warunkiem, że szerokość obu pasów jest identyczna.
Zanim wywiesimy flagę na balkonie czy przed domem, warto zapoznać się z 13 podstawowymi zasadami, których przestrzeganie jest obowiązkowe. Flaga eksponowana publicznie musi być czysta, o czytelnych barwach, bez śladów pogniecenia czy postrzępienia. Powinna być wywieszana od świtu do zmroku, chyba że jest odpowiednio oświetlona.
Co istotne, na terenie Rzeczypospolitej Polskiej flaga państwowa ma zawsze pierwszeństwo przed wszystkimi innymi flagami. Jeżeli eksponuje się kilka flag na masztach, flagę RP podnosi się jako pierwszą i opuszcza jako ostatnią.
Warto również pamiętać o zasadach dotyczących eksponowania flagi w okresie żałoby narodowej – wówczas flaga powinna być podniesiona do połowy masztu. Procedura ta wymaga najpierw wciągnięcia flagi na sam szczyt masztu, a następnie powolnego opuszczenia jej do połowy wysokości.
Jak i gdzie nie wolno wieszać flagi?
Interesującym aspektem, często bagatelizowanym przez Polaków, są warunki atmosferyczne. Zgodnie z wytycznymi, nie powinno się podnosić i wywieszać flagi w dni deszczowe oraz przy bardzo silnym wietrze. Podczas burzy, śnieżycy czy wichury flagę należy jak najszybciej zdjąć.
Absolutnie niedopuszczalne jest, by flaga dotknęła podłogi, ziemi, bruku czy wody. Flagą nie oddaje się również honorów żadnej osobie, nie pochyla się jej przed innymi flagami ani znakami. Nie można nią przykrywać pomników przed odsłonięciem ani wykorzystywać jako nakrycia stołu czy opakowania.
Na fladze państwowej RP nie wolno umieszczać żadnych napisów ani rysunków. Jest to jeden z najczęściej popełnianych błędów, szczególnie wśród kibiców sportowych. Zwyczaj umieszczania na flagach nazw miejscowości, z których pochodzą fani, narusza obowiązujące przepisy. Zamiast tego można stosować barwy narodowe, które nie mają ściśle określonych proporcji.
Kiedy flaga jest już zniszczona lub wyblakła, należy ją usunąć w godny sposób. Zgodnie z zaleceniami MSWiA, odpowiednim sposobem jest niepubliczne spalenie lub rozdzielenie barw.
Wszystkie te zasady wynikają z ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych. Ustawa ta jasno określa, że symbole narodowe muszą być otaczane czcią i szacunkiem, a obowiązek ten spoczywa na każdym obywatelu oraz wszystkich instytucjach państwowych.
Zbliżająca się majówka to dobra okazja, by odświeżyć swoją wiedzę na temat prawidłowego postępowania z symbolami narodowymi. Wywieszając flagę zgodnie z przepisami, nie tylko unikniemy potencjalnych problemów prawnych, ale przede wszystkim okażemy należny szacunek symbolom, które jednoczą nas jako naród.
Co mówią o tym przepisy prawa?
Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2024 r. poz. 1907) określa wykroczenia przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu. Zgodnie z art. 49. § 1. Kto w miejscu publicznym demonstracyjnie okazuje lekceważenie Narodowi Polskiemu, Rzeczypospolitej Polskiej lub jej konstytucyjnym organom, podlega karze aresztu albo grzywny. § 2. Tej samej karze podlega, kto narusza przepisy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2025 r., poz. 383) wskazuje w przepisie art. 137. § 1. Kto publicznie znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwowy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Również tej samej karze podlega, kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwa obcego, wystawione publicznie przez przedstawicielstwo tego państwa lub na zarządzenie polskiego organu władzy.
