Polskie szkolnictwo stoi u progu radykalnych przemian. Ministerstwo Edukacji finalizuje projekt nowelizacji przepisów, który ma na celu całkowite uporządkowanie dotychczasowego chaosu panującego w kwestii dyscyplinowania uczniów. Nowe regulacje wprowadzą ujednolicone standardy obowiązujące we wszystkich placówkach edukacyjnych w kraju.
Koniec chaosu w polskich szkołach. MEN szykuje przełomowe zmiany, które zmienią życie uczniów
Dotychczasowa praktyka pozwalała szkołom na dowolne kształtowanie wewnętrznych regulaminów, co prowadziło do dramatycznych różnic w traktowaniu uczniów. W jednej placówce podobne wykroczenie mogło skutkować lekkim upomnieniem, podczas gdy w innej – surową karą. Ta nierówność budziła coraz większe kontrowersje wśród rodziców i samych uczniów.
Eksperci od lat zwracali uwagę na konieczność ujednolicenia systemu. Obecne rozwiązania często naruszały podstawowe prawa dzieci i młodzieży, tworząc atmosferę niepewności i niesprawiedliwości w polskich szkołach.
Kluczowym elementem planowanych zmian będzie wprowadzenie ogólnokrajowego katalogu kar, który obejmie wszystkie typy placówek edukacyjnych. Resort edukacji zamierza stworzyć zamknięty wykaz sankcji, który będzie mógł być stosowany wyłącznie po wykorzystaniu innych metod oddziaływania wychowawczego.
Nowe przepisy kategorycznie zakazują praktyki odsyłania uczniów z zajęć lekcyjnych. Ta powszechna dotąd metoda dyscyplinowania zostanie uznana za naruszenie fundamentalnego prawa do nauki. Szkoły będą musiały znaleźć alternatywne sposoby reagowania na nieodpowiednie zachowania uczniów.
System ochrony praw uczniów na niespotykaną dotąd skalę
Reforma obejmie również precyzyjne określenie obowiązków uczniowskich, co ma wyeliminować obecne niejasności w statutach szkolnych. Ministerstwo dąży do stworzenia przejrzystego systemu, w którym każda kara będzie proporcjonalna do popełnionego wykroczenia. Takie rozwiązanie ma zagwarantować sprawiedliwe traktowanie wszystkich uczniów niezależnie od szkoły, do której uczęszczają.
Planowane zmiany przewidują utworzenie rozbudowanej sieci rzeczników odpowiedzialnych za ochronę praw uczniowskich. Na szczycie tej struktury stanie Krajowy Rzecznik Praw Uczniowskich, który będzie nadzorował działania w całym kraju. W każdym województwie przy kuratorach oświaty pojawią się regionalni rzecznicy.
Samorządy lokalne otrzymają możliwość powoływania dodatkowych rzeczników na poziomie gmin i powiatów. Najbliżej uczniów działać będą Szkolni Rzecznicy Praw Uczniowskich, wybierani spośród grona pedagogicznego w każdej placówce. Ta wielopoziomowa struktura ma zagwarantować skuteczną ochronę praw dzieci i młodzieży.
Ministerstwo planuje również wprowadzenie obowiązku tworzenia rad szkół w każdej placówce. Organy te będą składać się z przedstawicieli nauczycieli, rodziców oraz uczniów. Rady otrzymają rzeczywiste uprawnienia, włączając w to możliwość opiniowania planów pracy szkoły oraz zmian w statutach. To rozwiązanie ma zwiększyć demokratyzację życia szkolnego i wzmocnić głos wszystkich uczestników procesu edukacyjnego.
Surowsze podejście do absencji i nowe wyzwania
Reforma wprowadzi znacznie ostrzejsze zasady dotyczące nieusprawiedliwionych nieobecności uczniów. Obecny próg pięćdziesięciu procent wagarów zostanie drastycznie obniżony do dwudziestu pięciu procent w skali miesiąca lub całego roku szkolnego. Przekroczenie tego limitu będzie automatycznie oznaczać nieklasyfikowanie ucznia bez możliwości zdawania egzaminu poprawkowego.
Nowe przepisy regulują także specyficzną sytuację pełnoletnich uczniów. Choć rodzice zachowają dostęp do ocen swoich dzieci, pełnoletni uczniowie zyskają prawo do złożenia formalnego sprzeciwu wobec udostępniania tych informacji. To rozwiązanie ma pogodzić prawa rodziców z rosnącą autonomią dorastających dzieci.
Projekt nowelizacji trafił właśnie do konsultacji publicznych, które potrwają do września. Uwagi i propozycje można zgłaszać drogą elektroniczną na dedykowany adres ministerstwa. Po przeanalizowaniu wszystkich opinii resort przedstawi ostateczną wersję przepisów, która następnie zostanie skierowana do parlamentu. Nowe regulacje mają wejść w życie już w przyszłym roku, przynosząc długo oczekiwaną równowagę między prawami uczniów a obowiązkami szkół.
