„16. Zlikwidujemy Fundusz Kościelny” – to jedno z kluczowych haseł, które przyciągnęło uwagę wyborców przed ostatnimi wyborami parlamentarnymi. Koalicja Obywatelska, kierowana przez Donalda Tuska, przedstawiła to jako jeden ze swoich „100 konkretów” – zobowiązań, które miały zmienić oblicze Polski. Jednak rzeczywistość okazała się bardziej skomplikowana.
Fundusz Kościelny rośnie w siłę mimo obietnicy jego likwidacji
Zamiast likwidacji, obserwujemy coraz większe wydatki na Kościół. Co więcej, retoryka samego premiera uległa znaczącej zmianie. W sierpniu 2024 roku Tusk mówił już nie o likwidacji, a jedynie o reformie Funduszu Kościelnego.
– Przecież te miliardy, które idą do różnych Kościołów, różnymi drogami, to nie jest Fundusz Kościelny – stwierdził premier, wprowadzając nowy, nieoczekiwany ton do dyskusji. Na 2025 rok w budżecie zapisano 275,71 mln zł – 20 mln zł więcej niż w obecnym.
Tusk dodał również, że „chodzi o takie rozwiązanie, które przede wszystkim wyeliminuje to bardzo często patologiczne finansowanie i imperia finansowe, bo Kościoły nie są od tego, a szczególnie jeden ksiądz dyrektor, nie jest od tego, żeby gromadzić jakieś gigantyczne kapitały i prowadzić wielkie biznesy”.
Słowa szefa rządu sugerują, że rząd na teraz bardziej skupia się na kontroli przepływów finansowych niż na całkowitej likwidacji funduszu. Mimo rosnącego sceptycyzmu, polityk twierdzi, że prace nad zmianami w Funduszu Kościelnym trwają.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej prowadzi analizy dotyczące zmiany modelu ubezpieczeń społecznych duchownych. Celem jest przeniesienie ciężaru finansowania składek z Funduszu Kościelnego na instytucje diecezjalne, zakonne lub samych duchownych.
Co oznacza likwidacja Funduszu Kościelnego?
Premier Tusk zapowiada również wprowadzenie modelu odpisu podatkowego, który pozwoliłby wiernym decydować o finansowaniu swoich kościołów. To jeden z głównych pomysłów na rozwiązanie tego problemu – składki od wiernych, które byłyby przekazywane świadomie przez każdego, kto wyrazi taką chęć.
– To jest powód, dla którego dyskutować będziemy model odpisu podatkowego, różne warianty, tak, aby jednak to wierni decydowali o tym, czy i w jakiej skali chcą finansować swoje kościoły – stwierdził szef rządu.
Wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz wspomina o „koncepcji odpisu podatkowego” oraz „koncepcji związanej wyłącznie z zabezpieczeniem społecznym, zabezpieczeniem emerytalnym”. Konkretne rozwiązania mają zostać przedstawione na wrześniowym posiedzeniu Sejmu.
Kwestia finansowania Kościoła przez państwo pozostaje jednym z najbardziej gorących i kontrowersyjnych tematów w polskiej debacie publicznej. Nie wiadomo, czy rząd Donalda Tuska do końca kadencji zdoła znaleźć rozwiązanie, które zadowoli zarówno zwolenników, jak i przeciwników obecnego systemu.
Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że w 2022 roku ponad 1000 kościelnych podmiotów wygenerowało łącznie niemal 324 miliony złotych zysku, z których dzięki ulgom podatkowym nie odprowadzono żadnych podatków – podał serwis gazeta.pl.
