W Polsce do tej pory zaszczepiono ponad 46 proc. osób (17,7 mln). W ostatnich dniach coraz głośniej mówi się o zmuszaniu pracowników do szczepienia pod groźbą utraty pracy. Coś jest na rzeczy, bo wielu pracodawców obawia się o ciągłość pracy i bezpieczeństwo zatrudnianych przez siebie ludzi.
Przymusowe szczepienia w pracy. Czy pracodawca może nas do tego zmusić?
Każdy przedsiębiorca czy kierownik działów w zakładach pracy ma obowiązek dbać nie tylko o ciągłość wykonywanych obowiązków. Ich celem będzie także minimalizowanie wszelkiego ryzyka dla działalności firmy.
Za takie ryzyko uznaje się coraz częściej brak szczepień u pracowników, którzy mogą przyjść do pracy i zakażać pozostałe osoby. W skrajnych wypadkach grozi to zamknięciem zakładu i stratami finansowymi.
Okazuje się jednak, że w obecnym stanie prawnym nikt nie może zmusić kadry do szczepień, a decyzja o przyjęciu preparatu należy tylko i wyłącznie do pracownika. Wielu pracodawców wdrożyło już wcześniej odpowiednie środki bezpieczeństwa.
Mierzono w pracy temperaturę, zainstalowano dozowniki z płynami do dezynfekcji, rozdawano maseczki. Ograniczano też spotkania tylko do tych niezbędnych lub wysyłano ludzi do domu, by pracowali zdalnie.
Przedsiębiorcy, w obliczu potencjalnego kolejnego zamknięcia wielu branż, zastanawiają się, jak uniknąć kolejnych konsekwencji czwartej fali. Wielu wciąż zachęca swoich pracowników do szczepień, a tylko nieznaczna liczba firm chce wprowadzić taki przymus. Warto odnotować, że przymusowe szczepienia postulowane są przez organizacje pracodawców, które obawiają się kolejnego lockdownu.
Szczepienie na koronawirusa nie widnieje w katalogu szczepień obowiązkowych
Choć prawie połowa osób w Polsce już się zaszczepiła, mówi się, że to zbyt mała liczba, by zatrzymać kolejne fale epidemii. Przez to wirus może zostać z nami na dużo dłużej. Wciąż trwają w kraju dyskusje (również na szczeblu eksperckim i politycznym) o tym, jak skutecznie przekonać obywateli do szczepień.
Przymusowe szczepienia dla pracowników budzą jednak wiele emocji, ale leżą na stole jako propozycja realna, choć ostateczna.
– Pracodawca nie ma możliwości wymuszenia na pracowniku, aby ten się zaszczepił. W Polsce szczepienie jest dobrowolne. Co potwierdza m.in. katalog szczepień obowiązkowych zawarty w rozporządzeniu Ministra Zdrowia, w którym nie wymienia się szczepienia na koronawirusa jako obowiązkowe – mówi Izabela Lubińska, Kierownik Działu Kadr i Płac w Grupie Progres.
I to prawda. Jak można wyczytać w kodeksie pracy, obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i dbanie o życie i zdrowie pracowników (art. 207 KP).
To na pierwszy rzut oka wskazuje, że ma sporo uprawnień, a przepis jest bardzo szeroki i mało precyzyjny. Jednak na tę chwilę zapisy kodeksu nie dają możliwości traktowania szczepienia na COVID-19 jako obligatoryjne, a już w szczególności pod groźbą np. utraty pracy.
Można zwolnić pracownika – antyszczepionkowca, jeśli…
Podsumowując, w oparciu o obowiązujące aktualnie przepisy i kodeks pracy, nie ma możliwości zwolnienia pracownika czy też obniżenia mu wynagrodzenia tylko dlatego, że odmawia szczepienia. To może zostać potraktowane jako dyskryminacja.
Warto też wspomnieć, że pracodawca nie może pod żadnym pozorem wymierzać pracownikowi kar porządkowych w związku z brakiem chęci zaszczepienia się przeciwko koronawirusowi. Nie można jednak wykluczyć, że przepisy się zmienią w związku z zagrożeniem kolejną falą.
Może dojść jednak do sytuacji, gdy pracodawca przeniesie pracownika-antyszczepionkowca na inne stanowisko w celu zmniejszenia ryzyka zakażeń w całej firmie. Może się w tym przypadku bez problemu powołać na obowiązujące od dawna przepisy i zasady BHP. Umowę o pracę można rozwiązać jedynie w przypadku, gdy dalsze pełnienie obowiązków przez pracownika nie będzie możliwe zdalnie lub w innej formie, niż dotychczas.
– Jest spora grupa sceptyków, których trudno przekonać do podjęcia decyzji o szczepieniu przeciw COVID-19. Firmy odrobiły lekcje z przygotowania procedur i przestrzegania obostrzeń, jednak w wielu organizacjach nadal brakuje skutecznych programów, a także akcji edukacyjnych promujących szczepienia. (…) Takie działanie z pewnością przyniosłoby więcej korzyści niż kary, nakazy, groźby i szukanie luk w przepisach otwierających furtkę do ich obchodzenia i zmuszania do szczepienia – podsumowuje ekspert.
