Rekordowy wzrost długu publicznego w 2024 roku budzi poważne obawy ekonomistów. Ministerstwo Finansów informuje o bezprecedensowym zwiększeniu zadłużenia Skarbu Państwa aż o 282 miliardy złotych. Sytuacja wymaga szczególnej uwagi.
Gigantyczny przyrost długu państwa! Nawet w pandemii nie było tak źle
Ministerstwo Finansów opublikowało najnowsze dane, które mogą zaniepokoić nawet największych optymistów. W 2024 roku zadłużenie Skarbu Państwa osiągnęło astronomiczny poziom 1628,6 miliarda złotych. Sam grudniowy wzrost wyniósł 60,1 miliarda złotych, co stanowi skok o 3,8 procent względem listopada. Jednak to nie comiesięczne wahania budzą największy niepokój analityków finansowych.
Kluczowe są dane całoroczne – w ciągu dwunastu miesięcy dług państwa powiększył się o zawrotną kwotę 282 miliardów złotych. To wzrost o niemal 21 procent, który przebija wszelkie dotychczasowe rekordy. Dla porównania, podczas kryzysu pandemicznego w 2020 roku, kiedy wydatki publiczne gwałtownie wzrosły z powodu walki z COVID-19, roczny przyrost zadłużenia wyniósł „zaledwie” 124 miliardy złotych.
Za rekordowym przyrostem długu stoją przede wszystkim rosnące wydatki budżetowe przy jednoczesnym spadku wpływów do kasy państwa. Deficyt budżetowy w okresie styczeń-listopad 2024 roku osiągnął poziom 141,8 miliarda złotych. Co więcej, znowelizowana ustawa budżetowa podniosła limit deficytu na cały rok z planowanych 184 do 240 miliardów złotych.
Lista wydatków generujących tak ogromną dziurę w finansach publicznych jest długa. Na czele znajdują się znaczące inwestycje w modernizację armii oraz programy społeczne, w tym sztandarowa podwyżka świadczenia 500+ do 800+. Dodatkowo, zwiększono środki przekazywane samorządom. Równocześnie wpływy z podatków VAT i CIT okazały się znacznie niższe od zakładanych.
Skąd ten dramatyczny wzrost zadłużenia?
Szczególnie interesujący jest sposób finansowania tego rosnącego zadłużenia. Dane z listopada 2024 roku pokazują, że największymi nabywcami obligacji skarbowych są krajowe banki, które zgromadziły w swoich portfelach papiery wartościowe o łącznej wartości około 605 miliardów złotych. To prawie 95 miliardów złotych więcej niż pod koniec 2023 roku.
Zagraniczni inwestorzy również aktywnie uczestniczą w finansowaniu polskiego długu. Ich zaangażowanie wzrosło o 71 miliardów złotych, osiągając poziom 485 miliardów złotych. Szczególnie dynamicznie rośnie popyt na obligacje denominowane w walutach obcych – o 53 miliardy złotych, do kwoty 335 miliardów złotych.
Na uwagę zasługuje również rosnące zainteresowanie obligacjami skarbowymi wśród gospodarstw domowych. Do końca listopada 2024 roku Polacy zainwestowali w detaliczne papiery skarbowe dodatkowe 31 miliardów złotych, zwiększając swoje zaangażowanie do 143 miliardów złotych. Łącznie krajowy sektor pozabankowy powiększył swój portfel o 56 miliardów złotych, do poziomu 478 miliardów złotych.
