Dotychczasowy system oceniania zachowania uczniów funkcjonował w polskich szkołach od dekad. Każdy absolwent doskonale pamięta, jak ważnym elementem świadectwa była ta ocena, mimo że formalnie nie mogła być powodem powtarzania klasy. Teraz jednak wszystko wskazuje na to, że klasyczne stopnie mogą wkrótce przejść do historii.
Rewolucja w szkołach. MEN planuje usunąć oceny z zachowania
Polskie szkoły stoją u progu bezprecedensowej zmiany, która może całkowicie odmienić sposób oceniania uczniów. Według informacji, do których dotarł „Newsweek”, resort kierowany przez Barbarę Nowacką planuje całkowitą likwidację tradycyjnych ocen z zachowania. To, co przez dekady było nieodłącznym elementem świadectw, może wkrótce zniknąć, wywołując przy tym prawdziwą burzę w środowisku edukacyjnym.
Ministerstwo Edukacji Narodowej pod kierownictwem Barbary Nowackiej przygotowuje radykalną zmianę w systemie szkolnym. Likwidacja ocen z zachowania ma nastąpić w 2026 roku. Zamiast stopni pojawi się samoocena ucznia we współpracy z wychowawcą. Nauczyciele alarmują, że zmiany oznaczają dodatkową pracę administracyjną, podczas gdy eksperci widzą szansę na odejście od kontrowersyjnego systemu oceniania.
Dotychczasowy system oceniania zachowania uczniów funkcjonował w polskich szkołach od dekad. Każdy absolwent doskonale pamięta, jak ważnym elementem świadectwa była ta ocena, mimo że formalnie nie mogła być powodem powtarzania klasy. Teraz jednak wszystko wskazuje na to, że klasyczne stopnie mogą wkrótce przejść do historii.
Ocena z zachowania na świadectwie. Co przyniesie nowy system?
Plan ministerstwa zakłada wprowadzenie zupełnie nowego podejścia do oceny zachowania. Zgodnie z ekspertyzą Instytutu Badań Edukacyjnych, dotychczasowy system miałby zostać zastąpiony tym, co określono jako „systematycznie stosowany, bieżący, rozwojowy opis zachowania”. Kluczową zmianą będzie to, że ocena ma być tworzona przez samego ucznia, choć we współpracy z wychowawcą.
Na czym dokładnie miałoby to polegać? Według ujawnionych informacji, uczeń samodzielnie analizowałby swoje zachowanie, korzystając z ogólnokrajowych kryteriów. Wychowawca pełniłby rolę wspierającą w tym procesie. To fundamentalna zmiana podejścia – z oceny narzuconej z zewnątrz na refleksyjną samoocenę. Taka formuła zbliżona byłaby do opisowego systemu stosowanego obecnie w klasach 1-3.
Zmiany nie nastąpią jednak z dnia na dzień. Ministerstwo planuje wprowadzenie okresu przejściowego, a cała reforma miałaby wejść w życie dopiero w 2026 roku, równolegle z wdrażaniem zmian w podstawie programowej. Wcześniej konieczna będzie również nowelizacja Ustawy o systemie oświaty, która obecnie obliguje szkoły do wystawiania stopni za zachowanie.
Więcej pracy dla nauczycieli
Choć ostateczny kształt propozycji nie został jeszcze ustalony, pierwsze reakcje ze strony środowiska nauczycielskiego są dalekie od entuzjazmu. – Nauczyciele się załamią. Dojdzie im jeszcze więcej papierologii i jeszcze więcej poświęconego dla szkoły czasu – komentuje osoba znająca kulisy tworzących się rozwiązań.
Faktycznie, przejście na system opisowy może znacząco zwiększyć obciążenie administracyjne pedagogów. Zamiast prostego wpisania stopnia, nauczyciele będą musieli poświęcić czas na formułowanie indywidualnych opisów oraz wspieranie uczniów w procesie samooceny. Dyrektor Departamentu Komunikacji w MEN Kacper Lawera zapewnia jednak, że przed wdrożeniem zmian przeprowadzone zostaną konsultacje z pedagogami.
Warto też zauważyć, że obecny system oceniania był wielokrotnie krytykowany. W 2023 roku Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę funkcjonowania szkolnych systemów oceniania w województwie świętokrzyskim. W większości badanych placówek wykryto nieprawidłowości, a w raporcie podkreślono, że „ocenianie osiągnięć edukacyjnych i zachowania uczniów budzi wiele kontrowersji”.
