W obliczu wysokiej inflacji realna wartość oszczędności Polaków z dnia na dzień maleje. Obecnie z jej powodu Polacy praktycznie za darmo pracują niemal cały kwartał. Część obywateli naszego kraju już teraz musi sięgać po zaskórniaki, by zaspokoić bieżące potrzeby.
Podatek Belki do zmiany. Mieli go zlikwidować, teraz go podniosą
Lokaty oferujące nawet najwyższe na rynku oprocentowanie nie są w stanie zrekompensować tego ubytku nawet w połowie. Tymczasem od zysku z lokat – mimo tej straty – statystyczny Kowalski musi dodatkowo odprowadzać podatek, tzw. podatek Belki. Rząd obiecał jakiś czas temu, że go zlikwiduje. Choć tego nie zrobił, to teraz planuje zmiany. Oczywiście podwyżkę.
Od kwietnia 2021 roku inflacja konsumencka w Polsce pozostaje powyżej dopuszczalnego przedziału odchyleń od celu inflacyjnego (1,5–3,5 proc.). W październiku 2022 roku doszła do poziomu 17,9 proc., najwyższego od 1996 roku.
Tymczasem stopy procentowe NBP – a to od nich zależy oprocentowanie depozytów w bankach, ulubionej formy pomnażania oszczędności przez Polaków – zaczęły rosnąć dopiero w październiku 2021 roku, a przestały – przynajmniej na razie – rok później; na dwóch ostatnich posiedzeniach RPP utrzymała stopy procentowe bez zmian.
W rezultacie referencyjna stopa NBP wynosi obecnie 6,75 proc., a to oznacza rekordową ujemną realną stopę procentową. Jest ona układem odniesienia dla oprocentowania bankowych depozytów. Obecnie rekordziści oferują na nich 8 proc. w skali roku, a i to są oferty ograniczone czasowo i kwotowo oraz obwarowane dodatkowymi warunkami (założenie konta, posiadanie konta, wpłata nowych środków).
Podatek od zysków z lokat w górę z 19 do 20 proc.
– Podatek Belki to podatek od zysków kapitałowych. Pytanie, czy w obecnej sytuacji mamy do czynienia z zyskami kapitałowymi u przeciętnego Kowalskiego czy mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw – mówi dr Jarosław Klepacki z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.
Podatek od zysków kapitałowych (z inwestycji giełdowych i w funduszach, lokat bankowych czy dywidend), zwany potocznie podatkiem Belki, został wprowadzony w 2002 roku i przez cały ten czas wynosi 19 proc.
W 2002 roku była to wysokość niższej stawki podatku PIT, który później jednak został kilkukrotnie obniżony (do 18 proc., następnie do 17 proc., a od połowy br. do 12 proc.). Dlatego też coraz częściej pojawiają się apele o jego zniesienie. Ten postulat ma jednak niewielkie szanse na realizację.
Podatek Belki. Kwota wolna ma wynieść 10 tys. zł
Ostatni pomysł rządu zakłada wzrost stawki do 20 proc. Jednocześnie ma jednak zostać wprowadzona kwota wolna od podatku – do 10 tys. zł. Satysfakcjonowałoby to zapewne drobnych ciułaczy kosztem zamożniejszych.
Problem polega jednak na tym, że Polacy oszczędzają i inwestują coraz mniej, bo nie mają do tego motywacji – rynki akcji i obligacji przynoszą w ostatnim roku straty, co powoduje wycofywanie środków przez inwestorów z funduszy inwestycyjnych i rachunków maklerskich. Bezpieczne lokaty czy konta oszczędnościowe nie oferują więcej niż 8 proc. w skali roku. Wzrost tej stawki mógłby zachęcić Polaków do odkładania pieniędzy.
Ekspert wyjaśnia, że aby banki zaczęły podnosić oprocentowanie, powinna się zmniejszyć nadpłynność pieniądza na rynku spowodowana m.in. stymulacją w okresie lockdownów czy luźną polityką fiskalną, czyli transferami socjalnymi. Nadpłynność w sektorze bankowym powoduje, że banki nie mają powodu, by zabiegać o oszczędności klientów.
