Polscy seniorzy wyrzucają przez okno miliony złotych każdego roku. Tysiące emerytów, rencistów i osób niepełnosprawnych regularnie wpłaca miesięczne składki, choć zgodnie z prawem są z tego obowiązku zwolnieni. Niepotrzebne wydatki sięgają setek złotych rocznie – pieniędzy, które mogłyby zostać przeznaczone na leki, żywność czy inne podstawowe potrzeby.
Seniorzy przepłacają, choć mogą być zwolnieni
Najbardziej kuriozalna sytuacja dotyczy najstarszych Polaków. Osoby, które ukończyły 75 lat, są automatycznie zwolnione z płacenia abonamentu bez konieczności składania jakichkolwiek dokumentów czy wizyt w urzędach. System sam rozpoznaje ich wiek i eliminuje obowiązek płatności. Mimo to znaczna część seniorów w tym wieku nadal sumiennie przekazuje co miesiąc pieniądze Poczcie Polskiej.
To zjawisko ma głębokie korzenie kulturowe. Starsze pokolenie, wychowane w czasach, gdy terminowe regulowanie wszystkich rachunków było niemal świętym obowiązkiem, nie sprawdza aktualnych przepisów. Silne przywiązanie do tradycyjnych mediów i poczucie obywatelskiego obowiązku wobec instytucji publicznych sprawia, że seniorzy płacą nawet wtedy, gdy nie muszą.
Automatyczne zwolnienie dla osób po 75. roku życia to jednak tylko wierzchołek góry lodowej. Lista kategorii uprawnionych do zwolnienia z abonamentu RTV jest znacznie szersza i obejmuje różne grupy społeczne znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej, zdrowotnej czy życiowej.
Emeryci i renciści powyżej 60. roku życia mogą uzyskać zwolnienie, jeśli ich świadczenia nie przekraczają 50 procent przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. To kryterium dochodowe ma objąć wsparciem tych, którzy otrzymują najniższe emerytury i renty, niewystarczające na pokrycie wszystkich kosztów utrzymania.
Osoby z poważnymi dysfunkcjami sensorycznymi również korzystają z preferencji. Dotyczy to zarówno osób całkowicie głuchych lub z obustronnym upośledzeniem słuchu, jak i niewidomych, których ostrość wzroku nie przekracza 15 procent normy. Zwolnienie przysługuje też osobom całkowicie niezdolnym do pracy i samodzielnej egzystencji, które otrzymują świadczenia pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy.
Jak skorzystać ze zwolnienia i co czeka system w przyszłości
Podczas gdy seniorzy po 75. roku życia nie muszą podejmować żadnych działań, wszystkie pozostałe uprawnione grupy muszą aktywnie ubiegać się o zwolnienie. Proces wymaga osobistej wizyty w dowolnej placówce Poczty Polskiej, przedstawienia odpowiednich dokumentów i złożenia oświadczenia na oficjalnym formularzu.
Emeryci i renciści muszą przedstawić decyzję z ZUS-u potwierdzającą wysokość świadczeń, bezrobotni – zaświadczenie z urzędu pracy, a osoby niepełnosprawne – orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Zwolnienie obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po złożeniu dokumentów i ma charakter bezterminowy, pod warunkiem że osoba nadal spełnia kryteria.
Dla tych, którzy nie kwalifikują się do zwolnień, obowiązują aktualne stawki na 2025 rok. Opłata za samo radio wynosi 8,70 zł miesięcznie, a za telewizor – 27,30 zł. W tej drugiej kwocie zawarta jest również opłata za odbiornik radiowy. W skali roku daje to odpowiednio 104,40 zł za radio i 327,60 zł za telewizor.
Obecny system abonamentowy może jednak wkrótce przejść do historii. Rząd rozważa dwie alternatywy: wprowadzenie opłaty audiowizualnej doliczanej do rocznego rozliczenia podatkowego (około 8-9 zł miesięcznie) lub całkowite finansowanie mediów publicznych z budżetu państwa. Oba rozwiązania miałyby wyeliminować problemy z niską ściągalnością obecnego systemu i wysokimi kosztami jego administrowania.
