Radio Kraków wprowadziło eksperymentalną zmianę w swoim kanale OFF Radio Kraków, zastępując kilkunastu dotychczasowych dziennikarzy trzema postaciami wygenerowanymi przez sztuczną inteligencję. Ten kontrowersyjny ruch wywołał falę protestów w środowisku dziennikarskim oraz wśród słuchaczy, którzy masowo podpisują petycję do Rady Etyki Mediów.
OFF Radio Kraków AI. Zwolnieni dziennikarze protestują przeciwko kontrowersyjnemu eksperymentowi
Fikcyjni dziennikarze stworzeni przy pomocy sztucznej inteligencji od wtorku prowadzą audycje skierowane do najmłodszych odbiorców. Stacja określa tę transformację mianem „eksperymentu badawczo-medialnego”, jednak decyzja spotkała się z ostrą krytyką ze strony środowiska radiowego. W dodatku zwolniono dziennikarzy, choć nie samej stacji, a jedynie współpracowników z zewnątrz.
Mateusz Demski, wieloletni współtwórca OFF Radia Kraków, porównuje te działania do kontrowersyjnych eksperymentów społecznych z minionych czasów. Z kolei Marcin Pulit, redaktor naczelny i likwidator spółki Radio Kraków, broni podjętych działań, wskazując na problemy finansowe stacji związane z brakiem środków z KRRiT.
Tłumaczy, że eksperyment potrwa trzy miesiące, po których planowane jest zatrudnienie nowych, tym razem prawdziwych dziennikarzy. Jednak środowisko radiowe nie akceptuje tych wyjaśnień. Tysiące osób podpisało już petycję wzywającą do przywrócenia poprzedniej formuły stacji.
Krytycy podkreślają, że zastępowanie doświadczonych dziennikarzy sztuczną inteligencją stanowi niebezpieczny precedens dla całej branży medialnej. Problem wykracza poza lokalny spór – staje się symbolem szerszej debaty o granicach wykorzystania AI w mediach publicznych.
Radio Kraków deklaruje, że eksperyment ma zbadać wpływ sztucznej inteligencji na kulturę, media i społeczeństwo, ze szczególnym uwzględnieniem pokolenia Z. Jednak przeciwnicy zmian, w tym Mateusz Demski, kwestionują etyczność takiego podejścia i zapowiadają dalszą walkę o przywrócenie tradycyjnej formy radia, opartej na autentycznym kontakcie między dziennikarzem a słuchaczem. Jak brzmi audycja prowadzona przez AI-dziennikarkę? Próbki z anteny OFF Radia można posłuchać poniżej.
W publicznym radiu Off Radio Kraków trwa właśnie wywiad prowadzony przez „redaktora” AI z Wisławą Szymborską wygenerowaną przez AI. Komentują bieżące wydarzenia (Nobel dla Tokarczuk). Oczywiście, bez żadnych oznaczeń, że to AI i nie słowa Szymborskiejpic.twitter.com/cQxOrzzOVN
— gromota (@gromotapl) October 22, 2024
Oświadczenie Redaktora Naczelnego Radia Kraków
Odnosząc się do komentarzy publikowanych po uruchomieniu OFF Radia Kraków w nowej formule (kanał tematyczny nadawany w Internecie oraz w technologii DAB+) informuję, że żaden pracownik OFF Radia Kraków nie został zwolniony.
Od rozpoczęcia emisji w 2015 roku OFF Radio Kraków było głównie stacją muzyczną programowaną w sposób zautomatyzowany, uzupełnianą o dwugodzinne pasmo prowadzone na żywo i autorskie programy muzyczne. Programy te, po jednym w tygodniu, prowadzili głównie zewnętrzni współpracownicy i to z nimi (z końcem sierpnia 2024) rozwiązane zostały umowy o współpracę.
Przyczyną nie było wprowadzenie narzędzi sztucznej inteligencji. Po 9 latach istnienia, na początku tego roku, została dokonana analiza słuchalności i zawartości merytorycznej programu. Większość programu anteny OFF Radia Kraków pokrywała się z drugim kanałem tematycznym Radiem Kraków Kultura oraz główną anteną Radia Kraków, a zasięgi słuchalności OFF Radia Kraków były bliskie zeru. To było podstawą do decyzji o dokonaniu zmiany.
Nowe OFF Radio Kraków ma być kierowane do młodszego słuchacza w wieku 18 – 26 lat, pod tym kątem konstruowana jest już playlista. Pomysł, by w okresie przejściowym przeprowadzić eksperyment radiowy z użyciem narzędzi sztucznej inteligencji zrodził się przy okazji. To element naszego udziału w debacie na temat szans i zagrożeń, jakie niesie ze sobą rozwój AI. Założyliśmy, że po 3 miesiącach zostanie przeprowadzona ewaluacja eksperymentu.
Eksperyment nie będzie prowadzony na antenach Radia Kraków i Radia Kraków Kultura. Warto jeszcze raz podkreślić, że narzędzia AI są właśnie tym – narzędziami. Swoją funkcję w tym przypadku spełniają tylko dlatego, że posługują się nimi doświadczeni dziennikarze. Testujemy możliwości i ograniczenia tej technologii na obecnym etapie jej rozwoju.
