Istnieje alternatywa dla klasycznego więzienia, która pozwala uniknąć traumy związanej z pozbawieniem wolności. System dozoru elektronicznego to nowoczesne rozwiązanie, które umożliwia odbywanie kary bez opuszczania rodzinnego domu. Elektroniczny nadzorca w postaci specjalnego urządzenia śledzi każdy ruch skazanego, zapewniając państwu kontrolę nad wykonaniem wyroku.
Elektroniczna bransoleta zamiast krat. Tak Polacy unikają więzienia i zachowują pracę
Rzeczywistość polskiego systemu penitencjarnego pokazuje jednak, że dostęp do tej formy odbywania kary nie jest automatyczny. Decyzja należy wyłącznie do uprawnionego podmiotu, który musi złożyć odpowiedni wniosek.
Skazany sam z siebie nie otrzyma elektronicznej bransolety – musi o nią zabiegać poprzez określone procedury prawne. To rozwiązanie, które może uratować przed społeczną degradacją i utratą pracy, pozostaje nadal mało znaną opcją wśród osób stykających się z wymiarem sprawiedliwości.
Polskie prawo karne przewiduje trzy odmienne formy elektronicznego nadzoru. Dozór stacjonarny koncentruje się na kontroli przestrzegania obowiązku przebywania w określonych miejscach i godzinach wyznaczonych przez sąd. Dozór mobilny umożliwia ciągłe śledzenie lokalizacji skazanego niezależnie od miejsca jego pobytu.
Najbardziej specjalistyczny dozór zbliżeniowy monitoruje zachowanie odpowiedniej odległości od wskazanych przez sąd osób. Każda z tych form służy różnym celom prawnym i stosowana jest w odmiennych sytuacjach procesowych. Jeżeli rodzina chce pomóc skazanej bliskiej osobie, by uzyskać system dozoru elektronicznego kontakt z obrońcą (adwokatem lub radcą prawnym) będzie niezbędny.
Co to jest system dozoru elektronicznego? Warunki i zasady
Prawo do odbywania kary pod elektronicznym nadzorem nie przysługuje automatycznie każdemu skazanemu. Decyzję podejmuje Sąd Penitencjarny właściwy dla miejsca pobytu skazanego lub Komisja Penitencjarna działająca przy zakładzie karnym. Te organy mają pełną swobodę w ocenie, czy konkretna osoba zasługuje na taką formę odbywania kary. Wniosek może złożyć skazany, jego obrońca, prokurator, kurator sądowy lub dyrektor zakładu karnego.
Najbliższa rodzina skazanego pozostaje bezsilna w tej kwestii. Mimo emocjonalnego zaangażowania i chęci pomocy, krewni nie mogą bezpośrednio wystąpić o zastosowanie elektronicznego dozoru. Jedyną opcją dla rodziny pragnącej wspomóc skazanego jest zapewnienie mu profesjonalnej pomocy prawnej w postaci adwokata lub radcy prawnego, który może podjąć odpowiednie kroki procesowe.
Warunki uzyskania zezwolenia na elektroniczny dozór są niezwykle restrykcyjne. Kara pozbawienia wolności nie może przekraczać osiemnastu miesięcy, a w przypadku wyroków do trzech lat – do odbycia musi pozostać maksymalnie sześć miesięcy.
Skazany musi posiadać stałe miejsce zamieszkania, a wszystkie pełnoletnie osoby mieszkające z nim pod jednym dachem muszą wyrazić pisemną zgodę na taką formę odbywania kary. System automatycznie wyklucza przestępców recydywistów, członków zorganizowanych grup przestępczych oraz sprawców czynów terrorystycznych.
Elektroniczna smycz która kosztuje państwo krocie
Technologiczny aspekt elektronicznego dozoru przypomina futurystyczne filmy science-fiction przeniesione do codziennej rzeczywistości. Skazany otrzymuje specjalny nadajnik montowany na nodze lub ręce, który nie może zostać zdjęty bez natychmiastowego powiadomienia służb. W miejscu odbywania kary instalowane jest urządzenie monitorujące, które stale komunikuje się z nadajnikiem i rejestruje każde przemieszczenie.
Skazany może opuszczać wyznaczone miejsce maksymalnie przez dwanaście godzin dziennie, ale tylko w ściśle określonych celach. Dozwolone są wyjścia do pracy, na praktyki religijne, do lekarza, na zakupy czy w celu utrzymywania więzi rodzinnych. Każde inne opuszczenie miejsca dozoru bez uprzedniej zgody kuratora sądowego skutkuje natychmiastową interwencją i może prowadzić do cofnięcia zezwolenia.
Koszty całego systemu ponosi Skarb Państwa, co oznacza znaczące obciążenie dla budżetu publicznego. Skazany nie płaci za sam dozór, ale odpowiada finansowo za zawinioną utratę lub uszkodzenie sprzętu. Paradoksalnie, elektroniczny nadzór może okazać się droższy niż tradycyjne więzienie, ale pozwala utrzymać skazanego w strukturach społecznych i zawodowych.
Największą zaletą systemu pozostaje możliwość kontynuacji zatrudnienia lub podjęcia nowej pracy. Skazani mogą utrzymać dotychczasowe źródło dochodu, co zapobiega degradacji społecznej i ułatwia późniejszą readaptację. Dla osób bezrobotnych sąd może wyznaczyć specjalne godziny poszukiwania zatrudnienia, wspierając tym samym proces resocjalizacji bez odrywania od normalnego życia społecznego.
