Nowa ustawa o rynku pracy przynosi przełomowe zmiany dla bezrobotnych i poszukujących zatrudnienia. Reforma wprowadza wyższe zasiłki, likwiduje dotychczasowe ograniczenia i oferuje szereg nowych narzędzi wspierających osoby pozostające bez pracy. Co dokładnie zmieni się w funkcjonowaniu urzędów pracy i kto najbardziej skorzysta na tych zmianach?
Ogromne zmiany w urzędach pracy – nowe przepisy już podpisane
Prezydent Andrzej Duda złożył w piątek podpis pod ustawą, która gruntownie zmienia zasady funkcjonowania polskiego rynku pracy. Nowe przepisy zastępują dotychczasową regulację, która funkcjonowała od 20 lat i nie przystawała już do współczesnych realiów ekonomicznych. Kancelaria Prezydenta RP potwierdziła, że głowa państwa zaakceptowała dokument, który wprowadza kompleksową modernizację instytucji rynku pracy.
Jedną z najważniejszych zmian jest podniesienie wysokości zasiłku dla bezrobotnych. Dotychczas osoby, które pracowały krócej niż 5 lat, otrzymywały jedynie 80 proc. podstawowej kwoty. Nowe przepisy likwidują to ograniczenie – wszyscy bezrobotni będą teraz uprawnieni do 100 proc. zasiłku, niezależnie od stażu pracy.
Reforma znosi również absurdalne przywiązanie bezrobotnego do urzędu pracy właściwego ze względu na miejsce zameldowania. To zmiana, na którą czekało wielu Polaków, zwłaszcza tych, którzy mieszkają w innym miejscu niż są zameldowani. Teraz każda osoba szukająca pracy będzie mogła zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy na terenie, gdzie faktycznie mieszka, co znacznie ułatwi korzystanie z dostępnych form wsparcia.
Nowa ustawa wprowadza także priorytetowe traktowanie określonych grup społecznych. Pierwszeństwo w uzyskaniu pomocy otrzymają między innymi bezrobotni członkowie rodzin wielodzietnych posiadających Kartę Dużej Rodziny oraz osoby samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko. To ukłon w stronę tych, którzy znajdują się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej.
Koniec z niższymi zasiłkami i absurdalnymi ograniczeniami
Reforma wprowadza także zmiany w zakresie opracowywania Indywidualnego Planu Działania. IPD nie będzie już tworzony automatycznie dla każdego bezrobotnego, lecz tylko dla osób zarejestrowanych łącznie przez ponad 120 dni, długotrwale bezrobotnych oraz osób do 30. roku życia. Jednocześnie zwiększa się częstotliwość kontaktów z pracownikiem urzędu – będą one odbywać się minimum raz na 30 dni, zamiast dotychczasowych 60.
Nowością jest też wprowadzenie „stażu plus”, który zastąpi dotychczasowe przygotowanie zawodowe dorosłych. Ten instrument będzie szczególnie cenny, ponieważ umożliwi nie tylko zdobywanie umiejętności, ale także formalnych kwalifikacji zawodowych. Co więcej, zarówno stażysta, jak i pracodawca otrzymają dodatkowe gratyfikacje finansowe – pierwszy w postaci dodatku do stypendium, drugi w formie premii.
Istotną zmianą jest wprowadzenie pożyczki edukacyjnej, która może sięgać nawet 400 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Środki te będzie można przeznaczyć na opłacenie kosztów szkoleń, studiów podyplomowych czy potwierdzenia nabytych umiejętności. Po spełnieniu określonych warunków możliwe będzie umorzenie 20 proc. kwoty pożyczki. To rozwiązanie ma zachęcić do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, co jest kluczowe dla zwiększenia szans na rynku pracy.
Nowe przepisy otwierają również dostęp do bonu na zasiedlenie dla wszystkich bezrobotnych, bez względu na wiek. Dotychczas z tej formy wsparcia mogły korzystać wyłącznie osoby do 30. roku życia. Bon ma pomóc w relokacji związanej z podjęciem pracy w innej miejscowości.
Skuteczniejsze wsparcie i nowe narzędzia aktywizacji
Ustawa podnosi także wiek dziecka niepełnosprawnego, którego koszty opieki starosta może zrefundować bezrobotnemu – z dotychczasowego limitu do ukończenia 18. roku życia. To znaczące wsparcie dla rodziców dzieci z niepełnosprawnościami, którzy chcą powrócić na rynek pracy.
Przedsiębiorcy otrzymają z kolei możliwość uzyskania dofinansowania za zatrudnienie osoby powyżej 50. roku życia lub poszukującej pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn). Wysokość wsparcia może wynieść do 50 proc. minimalnego wynagrodzenia miesięcznie, co ma zachęcić do zatrudniania osób starszych.
Nie zapomniano również o pracownikach publicznych służb zatrudnienia oraz Ochotniczych Hufców Pracy. Dodatek motywacyjny dla nich wzrośnie z 600 zł do 1000 zł, co ma przyczynić się do poprawy jakości obsługi osób bezrobotnych. Reforma przewiduje także unowocześnienie i automatyzację usług urzędów pracy, co powinno przełożyć się na sprawniejszą obsługę klientów i efektywniejsze pośrednictwo pracy.
Nowa ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia została wpisana do Krajowego Planu Odbudowy, co oznacza, że jej wdrożenie jest jednym z kamieni milowych warunkujących wypłatę środków unijnych dla Polski. Reforma ta może znacząco wpłynąć na poprawę sytuacji na rynku pracy i skuteczniejszą aktywizację zawodową osób bezrobotnych.
